του Νίκου Κοτζιά
Η συνολική μελέτη των μέτρων που λήφθηκαν τους τελευταίους μήνες μας επιτρέπουν να εξαγάγουμε τα εξής γενικευμένα συμπεράσματα:
Α. Η κυβέρνηση διαπραγματεύτηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα με τα χέρια κάτω. Με συμπλέγματα επαρχιωτισμού και με την άποψη ότι όταν ζητάς να δανειστείς είσαι υποχρεωμένος να αποδεχτείς χωρίς δεύτερη κουβέντα τις απαιτήσεις της άλλης πλευράς.
Β. Η χώρα έφτασε σε βαθιά κρίση εξαιτίας των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που ακολούθησαν οι αγγλοσάξονες, η ΕΕ και οι ελληνικές κυβερνήσεις, αλλά τώρα υποστηρίζεται ότι θα εξέλθει από την κρίση με αύξηση των αντιλαϊκών – νεοφιλελεύθερων δόσεων. Δηλαδή, δηλητηριάστηκε ο ασθενής και του προτείνεται ως θεραπεία η αύξηση των δόσεων δηλητηρίου προκειμένου να σωθεί. Στην ουσία, η σύμπτωση των απαιτήσεων των ξένων και των αντιλήψεων του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, ήταν και είναι μια θεμελιακή αιτία που το τελευταίο δεν διαπραγματεύτηκε προς το συμφέρον της χώρας, πέραν της απειρίας και ανικανότητας των διαπραγματευτών που χρησιμοποίησε.
Γ. Οι απαιτήσεις του νεοφιλελεύθερου ΔΝΤ και της συντηρητικής Επιτροπής της ΕΕ, εκφράζανε σε μεγάλο βαθμό τους ευσεβείς πόθους και τις βαθύτερες επιδιώξεις του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης.
Εξάλλου, πολλά στοιχεία των συμφωνιών που έγιναν με την Τρόικα, αποτελούσαν σκέψεις και προτάσεις της ελληνικής πλευράς. Με άλλα λόγια, επ’ ευκαιρία της κρίσης, προωθήθηκαν μέσω του ξένου παράγοντα αλλαγές που δεν είχαν πλειοψηφία στο ελληνικό εκλογικό σώμα. Με αυτό τον τρόπο αξιοποιήθηκε η παγκοσμιοποίηση με τον πιο ακραίο δυνατό αντιδημοκρατικό τρόπο: ως μηχανισμός επιβολής απ’ έξω αλλαγών σε συγκεκριμένη κατεύθυνση και με εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων, ξένων και εγχωρίων.
Δ. Οι αλλαγές που επιβλήθηκαν από το μνημόνιο και στο όνομά του προκάλεσαν σημαντική μετατόπιση ισχύος στο εσωτερικό της χώρας. Η μισθωτή εργασία βγαίνει σαφώς αδυνατισμένη. Μαζί με τα φτωχά στρώματα συμπιέζονται και τα μεσαία στρώματα. Η διαπλοκή μένει άθικτη, ενώ οι τράπεζες, οικονομικοί τροφοδότες της διαπλοκής, όχι μόνο δεν πληρώνουν την κρίση, αλλά στηρίζονται για πολλαπλές εσφαλμένες επιχειρηματικές τους επιλογές από το μεροκάματο του μισθωτού Έλληνα.
Ε. Δίπλα στον άμεσο κοινωνικό χαρακτήρα της πολιτικής που πράττεται στο όνομα του μνημονίου, υπάρχει και μια έντονη αδιαφορία για την προώθηση ουσιαστικών αλλαγών στα μέτωπα των καρτέλ και της δομής των τιμών στην αγορά. Η μόνη τιμή που έπεσε, είναι αυτή της μισθωτής εργασίας. Αντίθετα, οι άλλες ανεβαίνουν, ενώ δεν λαμβάνονται ουσιαστικά μέτρα καταπολέμησης της ακρίβειας.
Στ. Με την αλλαγή συσχετισμών που προκλήθηκαν ενάντια σε φτωχά και μεσαία στρώματα, έγινε μια μεγάλη ανακατανομή εισοδήματος σε βάρος τους. Το επόμενο βήμα, που θα ονομάζεται αποκρατικοποιήσεις, δεν θα αφορά μόνον ή κύρια τις δυσλειτουργικές δημόσιες επιχειρήσεις, αλλά τις κερδοφόρες, όπως τη ΔΕΗ, τον ΟΠΑΠ, τον ΟΤΕ κοκ. Θα πρόκειται, δηλαδή, για μια πολιτική αναδιανομής πλούτου και ιδιοκτησίας με λεφτά εκείνων που κέρδισαν από τις εισοδηματικές απώλειες των μισθωτών.
Συνολικά, τα μέτρα δεν έχουν καμιά σχέση με μεταρρυθμίσεις όπως τις εννοεί οποιοδήποτε προοδευτικό κίνημα, ούτε, βέβαια με την «επανάσταση κάποιου αυτονόητου». Πρόκειται για τυπικές διαδικασίες ανασυγκρότησης ενός εθνικού καπιταλισμού με τη χρήση και υπερεθνικών διαδικασιών.
Διαδικασίες που η νεοφιλελεύθερη δεξιά των Θάτσερ και Ρέιγκαν επιδίωξαν να παρουσιάσουν ως μεταρρυθμίσεις, ακόμα και ως «συντηρητική επανάσταση»!
Ο λόγος που ανάρτησα το συγκεκριμένο κείμενο, δεν είναι να μπω στη λογική, που ρωτάει αν είναι πρόοδος το μνημόνιο ή αν είναι λύση; Δεν είναι. Ούτε μεταρυθμίσεις είναι. Απλά ντα έξι σημεία του τέως συνεργάτη του πρωθυπουργού, είναι τοποθετημένα (ναι είναι θράσος αυτό που θα πω), μονοδιάστατα.
Στην ΕΕ και ο κύριος Κοτζιάς το γνωρίζει αυτό, δεν νομοθετεί η ευρωβουλή. Προτείνει νόμους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα συμβούλια υπουργών. Την στιγμή που η Ελλάδα μπαίνει στην κρίση και ψάχνει για λύση και στο ένα σώμα και στο άλλο πλειοψηφίες υπάρχουν και ανήκουν σαφώς σε νεοφιλελεύθερες ηγεσίες. Οι Σαρκοζί και Μέργκελ, ανήκουν σε αυτό το μπλοκ. Το ίδιο και ο Μπερλουσκόνι. Το ίδιο συμβαίνει και στις κάτω χώρες, ενώ μια τέτοια λογική πλειοψηφεί και στις σκανδιναβικές χώρες. Οι μόνες χώρες, που δεν ανήκουν τυπικά σε αυτό τον χώρο, όταν το ΠΑΣΟΚ, αναλαμβάνει την ηγεσία στην Ελλάδα, είναι η Ισπανία του Θαπατέρο και το Ηνωμένο Βασίλειο των εργατικών, οι οποίοι μάλιστα βρίσκονταν σε πτωτική πορεία.
Τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά, αν νομοθετούσε το ευρωκοινοβούλιο. Ναι μεν και εκεί η πλειοψηφία είναι υπέρ των συντηρητικών, αλλά υπάρχουν μορφές σοσιαλιστικής και αριστερής διανόησης, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια εναλλακτική πρόταση. Ένα ρεύμα διαφορετικό, μια ματιά στον άνθρωπο και όχι στην αγορά και στην οικονομία...
Αν μάλιστα δούμε και την θέση της ΕΕ εκείνη την στιγμή, ανάμεσα στις νεοφιλελεύθερες ΗΠΑ και στον καπιταλιστικό κομμουνισμό της Κίνας, θα διαπιστώσουμε, ότι αυτή η δομή της ΕΕ, δημιουργεί σκέψεις, τακτικές και λύσεις, ακραία νεοφιλελεύθερες.
Ο αντίπαλος λοιπόν, αν θέλουμε να λεγόμαστε σοσιαλιστές, ανθρωπιστές, αριστεροί ή προοδευτικοί, με κοινωνικές ανησυχίες και με έμφαση σε κοινωνικές πολιτικές, δεν είναι η κυβέρνηση της Ελλάδος ή του κάθε κράτους της ΕΕ ξεχωριστά, δεν είναι οι ΗΠΑ ή το ΔΝΤ, η οι αγορές. Ο αντίπαλος είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει δομηθεί η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι ίδεες για μια Ευρώπη με κοινές πολιτιστικές ρίζες, με κοινό παρελθόν και με όραμα για κοινό μέλλον, δεν έπρεπε να δομηθούν, πάνω στον τρόπο λειτουργίας μιας κοινής αγοράς, αλλά στον τρόπο λειτουργίας μιας κοινής κοινωνίας. Μια Ευρώπη που δημιούργησε δημοκρατικούς θεσμούς, μέσα από αγώνες, δόμησε μια Ευρωπαϊκή Ένωση, των ισχυρών λίγων διορισμένων Επιτρόπων, των ισχυρών πρωθυπουργών ανεξαρτήτως ικανότητας και της πανίσχυρης ΕΚΤ, των επιτοκίων και των νομισματικών πολιτικών. Οι λαοί που εκφράζονται από το ευρωκοινοβούλιο, στο περιθώριο. Το Ευρωκοινοβούλιο, με ρόλο καθαρά συμβουλευτικό και με συζητήσεις ακαδημαϊκές, αλλά άνευ ουσίας. Και οι κυβερνήσεις να παίρνουν τις όποιες αποφάσεις, για μια κοινή πορεία, εν αγνοία των λαών τους, με μόνο γνώμονα την κοινή πορεία των 12, 15,27 ή όσων τελικά προκύψουν, σε ένα ισχυρό νόμισμα χαμηλών πτήσεων και επιτοκίων.
Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος. Αν θέλουμε να τον σπάσουμε, η επανάσταση πρέπει να είναι προς της Βρυξέλες. Οι κυβερνήσεις κυβερνούν, και ο λαός νομοθετεί. Και για να νομοθετεί ο λαός, πρέπει να πάψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να πάρει τον ρόλο που έχει σήμερα το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο να πάρει τον ρόλο που κάθε κοινοβούλιο στις δημοκρατίες ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ.
